BAE ile Yapılan Anlaşmalar Türk İş İnsanlarına Yeni Kapılar Açtı

DEİK/Birleşik Arap Emirlikleri İş Konseyi Başkanı Tevfik Öz, Türkiye ve BAE arasındaki ekonomik ilişkileri ve DEİK’in çalışmalarını Business Diplomacy okurları için detaylandırdı.

1- Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri arasındaki ticaret ilişkisini ithalat ve ihracat rakamları özelinde nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye, BAE ile olan ikili ticaretinde 2014-2017 yılları arasında net ihracatçı konumundayken 2018-2020 yıllarında net ithalatçı konumuna geçmiştir. 2020 yılı ticaret verilerine göre ihracat hacmi bir önceki yıla göre %22 azalırken ithalat hacmi de %30 oranında artmıştır. Son olarak, 2021 yılının Ocak-Ağustos döneminde ise ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,2 oranında artarak 3,6 milyar USD’ye ulaşmış; ithalat ise %0,4 daralarak 1,6 milyar USD’ye gerilemiştir. 2020 yılı verilerine göre, ihracatta altın ve mücevher, otomotiv, makinalar ve elektrikli cihazlar öne çıkmaktadır.

İki ülkenin ticari ilişkilerinin sektörel analizi ve hedeflerin gerisinde kalan potansiyel hacmi göz önünde bulundurulduğunda; mevcut seviyeyi yukarı taşımak için başta altın ve mücevherat olmak üzere kıyafet, makine ve elektrikli ürünler, motorlu taşıtlar, gıda, meyve ve plastik sektörlerinde kullanılamayan büyük ihracat potansiyelleri olduğunu görüyoruz. Siyasi ilişkilerde yaşanan olumlu gelişmelerin de rüzgârıyla önümüzdeki dönemde Türkiye-BAE ticaret hacminin artış göstereceğine ve Türk özel sektörü için potansiyel vaat eden ihracat kapasitelerinin hedef sektörlere odaklanılarak hedeflenen seviyeye ulaşılabileceğini öngörebiliriz.

 2- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın BAE ziyaretinin yeni yatırımlar için fırsat oluşturması bekleniyordu. Akabinde BEA ile savunma sanayii, sağlık, iklim değişikliği, teknoloji, kültür, ticaret, ekonomi ve iletişim gibi alanlarda 13 anlaşma imzalandı. Bu gelişmeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Burada yapılan anlaşmaların karşılıklı fayda temeli ve her iki ülkenin ekonomik kalkınma vizyonları göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerekiyor. BAE’nin “Abu Dhabi 2030 Planı” da ticaret ve yatırım açısından hangi sektörlerin daha fazla potansiyele sahip olduğunu belirtmek, yapılan anlaşmaların arkasındaki stratejiyi anlamak açısından da önem taşıyor. Kalkınmada öncelik verilmesi planlanan başlıca sektörler; havacılık ve uzay, bilgi teknolojileri, yenilenebilir enerji, ulaşım, turizm, sağlık ve ihracat odaklı sanayi ile petrokimyadır. Yapılan 13 anlaşmanın da bu sektörleri kapsadığını görüyoruz. Öte yandan, sözkonusu sektörler Türkiye’nin de son yıllarda büyük gelişim kaydettiği ve önümüzdeki dönemde de gelişimine büyük önem verilen sektörlerdir. Bu alanlarda faaliyet gösteren Türk firmalarının, imzalanan karşılıklı anlaşmalarla birlikte BAE ile hâlihazırdaki ticari faaliyetlerine ve buradaki yatırımlarına da olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Aynı şekilde, BAE’li firmaların Türkiye’deki yatırımlarının da büyük ölçüde artacağı beklenmektedir.

3- Türkiye’nin Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Mısır ve Ermenistan’la başlattığı diplomasi atağının ticarete etkilerini gelecek perspektifi üzerinden okursak neler söylersiniz?

Daha çok bilgi sahibi olmam sebebiyle bu soruya Birleşik Arap Emirlikleri özelinde cevap vermek isterim. 2021 yılının Ağustos ayında başlayan Birleşik Arap Emirlikleri ile siyasi yakınlaşma süreci kısa zamanda Bakanlar ve Devlet Başkanlarının ziyaretleriyle ivme yakaladı. BAE Veliaht Prensi Bin Zayed’in ülkemizi ziyareti ve Cumhurbaşkanımızın BAE’yi ziyaret etmesiyle birlikte yakınlaşma süreci kurumsallaştı ve imzalanan anlaşmalar ikili ticaret hacmi ve yatırımları artırmak için Türk iş insanlarının da yeni kapılar açtı. Önümüzdeki süreçte de iki ülke ilişkilerinin daha da ileriye taşınarak bunun ticaret rakamlarına da olumlu yansımaları olacağına inanıyorum.

4- Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Birleşik Arap Emirlikleri İş Konseyi olarak iki ülke arasındaki ticaretin gelişmesine yönelik birçok çalışma yürütüyorsunuz. Bu faaliyetlerden bahsedebilir misiniz? DEİK’in bu bağlamda önemi üzerine neler söylersiniz?

2021 yılında, iki ülke arasındaki siyasi ilişkilerin pozitif bir ivme kazanmasıyla birlikte, DEİK/Türkiye-Birleşik Arap Emirlikleri İş Konseyi olarak Karşı Kanat Kuruluşumuz olan BAE Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu ile iletişime geçerek Dubai’ye bir heyet ziyareti düzenledik. Bu ziyarette, BAE’li mevkidaşlarımızın gösterdiği samimi karşılama ve iş birliğini artırma yönündeki yoğun istek, gerçekleştireceğimiz gelecek dönem çalışmaları için de bizlere motivasyon kaynağı oldu. Ardından, 23 Kasım tarihinde Türkiye-BAE KEK Toplantısı vesilesiyle Ticaret Bakanımız Mehmet Muş’un katılımlarıyla Dubai’de bir BAE-Türkiye İş Forumu düzenledik. Bu İş Forumu, her iki ülkeden yaklaşık 250 iş insanının katılımıyla gerçekleşti ve önümüzdeki dönemde artacağına inandığımız ikili ticaret hacmi için de önemli bir basamak oldu. Yaklaşık 10 yıl aradan sonra, BAE’de Türkiye tarafından düzenlenen ilk İş Forumu olması sebebiyle de ayrı bir öneme sahiptir. Yeni dönemde de karşılıklı heyet ziyaretlerini devam ettirmeyi ve İstanbul’da bir İş Forumu düzenlemeyi planlıyoruz.

Tevfik Öz / Birleşik Arap Emirlikleri İş Konseyi Başkanı