Pandemi, dünya genelinde son vaka görülüp de iyileşene kadar devam edecek

Dünyayı saran bir salgınla karşı karşıya olduğumuz bir dönemden geçiyoruz ve virüsün yayılma hızının günden güne arttığını görüyoruz. Salgının dinamiğini göz önüne alıp bir kişinin üç kişiye virüs bulaştırdığını düşünürsek bunun normal bir seyir olduğunu söyleyebilirim. Bu pandemi, dünya genelinde son vaka görülüp de iyileşene kadar devam edecek. Şu zamana kadar yaşanan salgınların hepsinde olduğu gibi yeni tip koronavirüs salgını da er ya da geç bitecek. Bunun için karşımızda üç senaryo var. Bunların en kötüsü ise alınan önlemlerin tamamını kenara koyup normal hayatımıza devam etmek. Olay böyle gerçekleşirse bir süre sonra dünya nüfusunun yarısından fazlası enfekte olur, bağışıklık kazanır ve virüs bulaşacak kişi bulamaz, salgın da biter. Sözünü ettiğim durum yaklaşık üç aylık bir süreçte gerçekleşir. Ancak bu zaman zarfında hastanelerdeki ekipmanlar yetersiz kalır, sağlık sistemi kaldıramaz ve çökebilir. Hâlbuki sağlık sistemini optimal kullanmamız gereken bir dönemdeyiz. Öte yandan bu senaryoda çok fazla insan hayatını kaybeder. Dolayısıyla hastalığı serbest bırakmak gibi bir durum söz konusu olamaz.

Bir diğer yol, aşının bulunması… Aşı bulunacak, uygulanmaya başlanacak, dünya genelinde bir bağışıklık ortaya çıkacak ve virüs, bulaşacak insan bulamayarak bulaşma özelliğini kaybedecek. Ardından salgın bitecek. Tabii bu hastalığa etkili bir aşının bulunacağına da garanti veremeyiz. Diyelim ki aşı çalışmalarına başlandı, bu süre yaklaşık bir yıl devam eder, sonrasında da yeteri kadar üretiminin olması için birkaç ay daha gerekir. Dolayısıyla aşı bulunacak mı, aşı çalışmaları ne kadar sürecek ya da başarılı olacak mı bilmiyoruz. Bunun bir garantisi yok.

Üçüncü ve en iyi senaryo ise virüsün mutasyona uğraması durumu. Mutasyona uğrayan virüs bulaşma özelliğini kaybeder ve salgın sonlanır. Örnek vermek gerekirse SARS, sekiz aylık bir sürede mutasyona uğrayarak kendiliğinden bitti. Bu durum koronavirüste de olur mu? Ne zaman olur? gibi soruların yanıtlarını kestirmek zor. Çünkü mutasyon, doğada kendiliğinden ortaya çıkıyor. Ancak mutasyon olmayacak bir şey değil. SARS’ta olduğu gibi domuz gribinde de oldu.

Pandemi sürecinin sona ermesi konusunda ülkelerin liderleri, çeşitli tedbirler alıyor ve çeşitli önerilerde bulunuyor. Bizlere de şu an için mümkün olduğunca tedbiri elden bırakmamak, sosyal izolasyona ve kişisel hijyene dikkat etmek düşüyor. Keza bu önlemler hayati önem taşıyor.

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan