Ekonomik ve Ticari İlişkiler Bağlamında Türkiye Mezunları ve Türk Diasporası

‘Türkiye mezunları’ ülkeleri ile Türkiye arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilere ciddi katkılar sunmaktadır

Ülkemizin son yirmi yılda yurt içi ve yurt dışında elde ettiği kazanımların beraberinde getirdiği güçlü uluslararası imaj ve ilgi, etkisini Türkiye’nin uluslararası öğrenci hareketliliğinde de hissettirmeye başlamıştır. “Eğitim Diplomasisi” faaliyetleri olarak da adlandırılan bu alanda, 2010’da kurulan ve bugün ülkemizin küresel bir eğitim markası haline gelen “Türkiye Bursları” programının yürütücüsü olan Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın da (YTB) önemli bir payı bulunmaktadır. Yükseköğretim kurumlarımızın akademik, altyapısal ve teknolojik olarak globalleşmesi, dünyanın farklı ülkelerindeki uluslararası öğrencilerin tercihini ülkemiz üniversitelerinde eğitim almaktan yana kullanmasına giden sürecin de önünü açmıştır. Bugün ülkemiz üniversitelerinde, 15 bini ‘Türkiye Bursları’ programından faydalanan uluslararası öğrenciler olmak üzere, yükseköğrenim gören 260 bini aşkın uluslararası öğrenci bulunmaktadır.

Dünyanın 160’ı aşkın ülkesinden gelip Türkiye’nin nitelikli üniversitelerinde yükseköğrenim gören uluslararası öğrenciler, ülkemizde geçirdikleri süre boyunca yalnızca akademik olarak bir öğrenim imkanı elde etmemekte, aynı zamanda eğitim aldıkları alanlarda staj vb. programlara katılarak kendi iş sahalarındaki tecrübelerini de artırmaktadır. Eğitimlerini tamamlamalarının akabinde “Türkiye Mezunu” olarak gerek kendi ülkelerinde gerekse dünyanın farklı ülkelerinde siyasetten diplomasiye, bürokrasiden akademiye, sivil toplumdan ticarete kadar hemen her alanda etkin roller üstlenen 150 bin kişilik “Türkiye Mezunları” ailesinin ferdi olmakta; ülkeleri ile Türkiye arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilere de ciddi katkılar sunmaktadır. YTB tarafından hazırlanan ve örneklem olarak 338 Türkiye mezunu iş insanının yer aldığı “Türkiye Mezunu İş İnsanlarının Ülkeleri ile Türkiye Arasındaki Ticarete Katkılarının Analizi” isimli çalışma, farklı ülkelerdeki Türkiye mezunlarının faaliyet gösterdikleri iş kollarındaki dış ticaretin yüzde 50’sini Türkiye ile gerçekleştirdiğini ortaya koymaktadır. 2021’de yapılan bu araştırmaya katılan 93 iş insanı, son bir yılda Türkiye’den 154 milyon dolar ithalat yaptıklarını belirtmiştir. Araştırmaya katılan Türkiye mezunlarının ülkemize yönelik kişi başı ithalatı ise 1,65 milyon dolar olarak hesaplanmıştır.

YTB, Türkiye mezunlarının hem kendi aralarındaki iletişim ve tecrübe paylaşımını sürdürmesi hem de Türkiye ile olan ilişkilerini güçlendirerek devam ettirmesi adına son dönemde mezun çalışmalarına ağırlık vermektedir. Türkiye mezunlarının kendi özgeçmişlerini oluşturup Türkiye’deki firmalara iş başvurusunda bulunabildikleri ve 120 binin üzerinde Türkiye mezununun kayıtlı olduğu Türkiye Mezunları Portalı, bu çalışmaların en önemlilerinden biridir. Türkiye Mezunları Portalı, Türkiye mezunlarının kendilerini ilgilendiren haberler, duyurular, iş ilanları ve etkinliklerden de haberdar olmalarını sağlamaktadır. Aynı şekilde, hâlihazırda 30 ülkede faaliyet gösteren 34 Türkiye Mezunları Derneği ve YTB tarafından bugüne kadar 60 ülkede düzenlenen 122 Türkiye Mezunları Buluşması, Türkiye mezunlarının ülkeleri ve Türkiye arasındaki ilişkilerde köprü vazifesi görmekte; mezun dernekleri ve mezun buluşmaları dâhilinde gerçekleştirilen çalışmalar iş dünyası ve Türkiye mezunlarını bir araya getirmektedir. 2023 yılının ocak ayında İstanbul’da düzenlenen ve 60 ülkeden 200 Türkiye mezununun katıldığı “Türkiye Mezunları Forumu” ise birçok alanda öne çıkan Türkiye mezunlarıyla Türk iş dünyasının önemli isimlerini buluşturması bakımından son derece faydalı olmuştur.

YTB, Türkiye mezunlarının Türkiye ile olan ilişkilerini güçlendirerek devam ettirmesi adına son dönemde mezun çalışmalarına ağırlık vermektedir

Uluslararası öğrencilerimizin yanı sıra YTB’nin asli faaliyet alanlarından olan yurt dışındaki vatandaşlarımızın da birçok başlıkta olduğu gibi ekonomi ve ticarette de önemli katkıları olduğunu görmekteyiz. Günümüzde 5 buçuk milyonluk kısmı Batı Avrupa’da olmak üzere, dünya genelinde yaklaşık 7 milyonluk bir Türk diasporası bulunmaktadır. Yaşadıkları ülke ve toplumlara her anlamda değer katan Türk diasporası, ev sahibi ülkelerle Türkiye arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin daha üst seviyelere taşınmasında da önemli bir rol üstlenmektedir.

Ticaret hacmimizin 45 milyar doları aştığı Almanya’da 80 binden fazla Türk işletme ticari faaliyetlerini sürdürmektedir. Yaklaşık 53 milyar dolarlık ciro oluşturan bu işletmeler 500 bini aşkın kişiye istihdam sağlamaktadır. Benzer şekilde, 12 bin Türk işletmenin faaliyet gösterdiği ve 2022 yılı itibariyle ticaret hacmimizin 3,75 milyar dolara ulaştığı Avusturya’ya 2005-2022 yılları arasında Türkiye’den yapılan doğrudan yatırımların toplamı 680 milyon dolara ulaşmıştır. Diğer yandan, yerleşik Türkler tarafından kurulan 23 bin şirket, toplamda 6 milyar Avro’ya ulaşan yatırımları ile Hollanda’da yaklaşık 80 bin kişiye istihdam sağlamakta ve 8 milyar Avro ciro oluşturmaktadır.

Yurt dışındaki Türk girişimci ve işletmelerin Türkiye’nin dış ticaret hacminin artırılmasında kritik bir rol oynadığı aşikârdır. Diaspora politikaları ile kamu ve eğitim diplomasisi faaliyetlerinin ticaret diplomasisinin de tetikleyici unsurunu teşkil edeceği kompakt bir dış ekonomik ve ticaret politikası anlayışının sürdürülmesinin Türkiye’yi orta ve uzun vadede bölgesel ve küresel olarak öne çıkaracağı düşünülmektedir. Bu anlamda kurumumuz YTB; yurt dışındaki vatandaşlarımızın, soydaş- akraba topluluklarımızın ve Türkiye mezunu başarılı iş insanlarının ülkemiz ile kurdukları gönül bağını ekonomik ve ticari ilişkilerin yoğunlaştırılmasına vesile kılacak çalışmalarına kararlılıkla devam edecektir.

YTB Başkanı, Abdullah EREN