Koronavirüsle Mücadelede Aşı ve Tedavi Çalışmaları
Koronavirüsün küresel bir salgın hâline gelmesi sonucunda, virüsün son bulmasını sağlayacak aşı çalışmaları ve tedavi yöntemleri hız kazandı
Dünyanın topyekûn mücadele ettiği koronavirüs salgınına karşı birçok kuruluş, hastalığı tedavi edecek aşı ve ilaç çalışmalarını sürdürüyor. Salgının global bir tehdit unsuru olmasıyla birlikte başta Çin ve ABD olmak üzere çeşitli ülkelerde çabalar ivme kazandı. Geliştirilecek bir aşı veya tedavi yöntemi, insanların bağışıklık sistemini güçlendirmesi ve virüsün son bulması açısından önem arz ediyor.
Salgının çıkış noktası olan Çin, 11 Ocak’ta virüsün DNA (deoksiribo nükleik asit) dizilimini açıklamıştı. Bunun üzerine dünya genelindeki araştırmacılar, virüsün genetik kopyasını üreterek çalışmalar yaptı. Koronavirüsün DNA dizilimine dair bilgi sahibi olunması, aşı geliştirme sürecini hızlandırdı. COVID-19 olarak adlandırılan koronavirüsün genetik yapısının, yaklaşık 18 yıl önce yine Çin’den dünyaya yayılan SARS koronavirüsle örtüştüğü anlaşıldı. Böylece SARS için yapılan çalışmalar, günümüz araştırmalarına da ışık tuttu.
İNSANLARDA DENENEN İLK AŞI ABD’DE GELİŞTİRİLDİ
ABD’nin Boston kentindeki bir ilaç şirketi, genetik dizilimi konusundaki gelişmelere müteakip “mRNA-1273” adında potansiyel bir aşı geliştirdi. Bahsi geçen aşı, insanlar üzerinde denenmeye başlayan ilk koronavirüs aşısı oldu. ABD’deki çalışmalar bununla sınırlı kalmadı. Bir başka ilaç şirketi de potansiyel bir aşı ürettiğini duyurdu. Firma; ABD, Çin ve Güney Kore’de klinik denemelere başlamayı hedeflerken sonuç alındığı takdirde 2020 sonuna kadar bir milyon doz aşı üretmeyi planladığını açıkladı.
Çin’de de koronavirüse karşı geliştirilen bir aşıya 17 Mart tarihinde onay verildiği duyuruldu. Çin’de bu gelişmeler yaşanırken İsrail’de de çalışmalar yapıldı.
Buna göre, kanatlı hayvanlarda koronavirüse bağlı bulaşıcı bronşite karşı geliştirilen IBV aşısının uyarlanmış versiyonu olan potansiyel bir aşının, insanlardaki koronavirüse karşı etkili olduğu ileri sürüldü.
İLAÇLARIN ETKİSİ OLUMLU YÖNDE İLERLİYOR
Aşı projelerinin haricinde ilaç çalışmaları da süratle devam ediyor. Çin, yapılan araştırmalar çerçevesinde salgının ortaya çıkmasından bu yana ülkede üç adet ilacın test edilmesine izin verdi. “Favipiravir” ismindeki anti-viral ilaç, Çin’in Guangdong eyaletinde 70 hasta üzerinde denendi ve ilacın hafif vakalarda iyileşme süresini 11 günden dört güne indirebildiği bildirildi. Favipiravir, böylece tescillenen ilk koronavirüs ilacı oldu. Bununla birlikte bir Amerikan ilaç firması tarafından üretilen “Remdesivir” adlı ilaç da Çin’in Vuhan kentindeki hastanelerde 761 hasta üzerinde denendi. Söz konusu ilaç, ayrıca ABD’de virüs taşıyıcı bir kişi üzerinde de denenerek hastanın durumunda iyileşme görüldüğü açıklandı.
TÜRKİYE’DE DE ÇALIŞMALAR VAR
Dünya genelinde bu gelişmeler yaşanırken Türkiye’de de çalışmalar yürütülüyor. Bu kapsamda Ankara Üniversitesi; koronavirüs için ilaç, aşı ve tanı kiti projeleri için seferber oldu. Ayrıca T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından Çin’den ilaçlar getirildi ve 40 şehre dağıtımı sağlandı. Bu ilaçların yoğun bakım ünitelerinde tedavi gören koronavirüs hastaları için kullanılması planlandı. Bakanlığın Aşı Enstitüsü ise virüse karşı aşı geliştirmesi için kolları sıvadı. T.C. Maliye Bakanlığının yapılan tüm çalışmalarla ilgili fon oluşturması planlanıyor.