Makroekonomik Perspektifte Turizm Sektörü

Globalleşme ile birlikte dünya ticaret hacmindeki artış; özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin ithalatını giderek arttırmış ve bu ülkeler, sürekli büyüyen dış ticaret açığı sorunu ile karşı karşıya kalmıştır. Türkiye’nin katma değerli ürün istihsalinde sorun teşkil eden ham madde ve ara mal ithalatı da cari açık sorununun kronikleşmesine neden olmaktadır.

Cari açık, bilindiği üzere en genel anlamıyla bir ülkenin ürettiği mal ve hizmetlerinin ihracı sonucu getirdiği gelirin, yurt dışından ithal ettiği mal ve hizmetlerden daha az olması durumudur. Cari açık; “uluslararası ithalat-ihracat”, “hizmet sektörleri” (taşımacılık, turizm ve sigortacılık gibi hizmetlerin ticari toplamı), “transfer hesapları” (yurt dışında çalışan ülke vatandaşları ve ülkede çalışan yabancı ülke vatandaşlarının getirdiği döviz giriş-çıkışı) ve karşılıksız transferleri kapsayan “cari transferler” olarak dört ana başlıktan oluşmaktadır. Söz konusu işlemler; ülkeye döviz giriş-çıkışını sağlamakta ve bunların neticesinde toplamdaki eksi tutar, cari açığı meydana getirmektedir. Bir ülkenin gelişmişliğini belirleme veya ekonomik gücünü sıralama konusunda cari açık, en önemli verilerin başında gelmektedir. Cari açık ile ülkenin ekonomik gelişmişlik düzeyi ise ters orantılıdır.

TURİZMİN CARI AÇIĞA ETKİSİ

Hizmet sektörü içinde yer alan “turizm”in etkin ve gelişmiş olduğu ülkelerde, bu sektörün cari açığa etkisini özel olarak incelemek yerinde olacaktır. Zira turizm, diğer döviz kazandırıcı işlemlerden hem içerik hem de yatırım açısından farklıdır. Turizm; işleyişi gereği ülkelere tanınırlık sağlamakla birlikte iş, kongre ve spor turizmi gibi birçok alt dalıyla farklı sektörlere de dolaylı yoldan katkı sağlamakta ve katma değer yaratmaktadır. Bu bağlamda turizm ekonomisi; ulaşım, ticaret, inşaat, konaklama, gıda ve diğer hizmet sektörleri ile birlikte doğrudan ya da dolaylı bir yayılma etkisi göstermektedir.

Ayrıca turizm sektörü; ülke gelirlerini artırması, kısa sürede döviz getirisi sağlaması, daha az dış alım ve yatırım gerektirmesi gibi çeşitli avantajlar taşımaktadır. Bu alanda yapılan yatırımların geri dönüş hızlarının daha kısa vadede olması, döviz gelirlerinin artırılmasına pozitif etki oluşturması ve ödemeler bilançosu dengesine olumlu katkılar yapması nedeniyle turizm, Türkiye ekonomisinin temel sorunlarından biri olan cari açığı gidermede önemli bir sektör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ülke ekonomisine sağladığı büyük katkıdan dolayı “bacasız endüstri” diye ifade edilen ve önemli bir istihdam kapasitesi bulunan turizm; emek yoğun ve teknolojik gelişmelerden fazla etkilenmeyen bir hizmet sektörü olduğundan, istihdama hem doğrudan hem de dolaylı katkı sağlamaktadır. Bu da gelişmekte olan ekonomiler arasından sıyrılıp dünyanın en gelişmiş ekonomileri arasında olmayı hede eyen Türkiye gibi ülkeler için turizm sektörünün değerini çok daha fazla arttırmaktadır.