Oscar Ödülleri: Sinemanın Zirvesinde 97 Yıldır Işık Saçan Bir Gece

1927’de, Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi adı altında kurulan bu organizasyon, sinema dünyasında standartları dizayn etmek ve kurallar oluşturmak düşüncesiyle yola çıktı

Akademi Ödülleri nam-ı diğer Ocsar Ödülleri, Los Angeles Hollywood’da yer alan Dolby Tiyatrosu’nda 2 Mart 2025 günü 97. kez sahipleriyle buluşacak. Bugün, bu ödüllerin tarihçesine bir yolculuk yapalım ve Akademi Ödüllerinin nasıl ortaya çıktığına, Ödül Heykelciğine neden Oscar ismi verildiğine ve sinema dünyasında nasıl bir yer edindiğine birlikte göz atalım.

BİR BAŞLANGIÇ HİKAYESİ

Oscar Ödülleri’nin kökleri, 1927 yılına kadar uzanıyor. O dönemde, Hollywood’un yükselişiyle birlikte, film endüstrisinde bir birlik oluşturmaya ihtiyaç duyuluyordu. 1927’de, Academy of Motion Picture Arts and Sciences (AMPAS) (Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi) adı altında kurulan bu organizasyon, sinema dünyasında standartları dizayn etmek ve kurallar oluşturmak düşüncesiyle yola çıktı. İlk ödül töreni, 16 Mayıs 1929’da düzenlendi. O gün, yalnızca 12 kategoriyle başlayan ödüller, 270 kişilik bir davetli grubuna sunuldu. Kimse, bu törenin zamanla milyonlara heyecanla takip edeceği bir gösteriye dönüşeceğini tahmin edemezdi.

OSCAR’IN DOĞUŞU

İlk Oscar Ödülleri, elbette pek çok şeyi değiştirerek başladı. Film endüstrisi, sadece eğlence değil, aynı zamanda bir sanat dalı olarak tanınmaya başlandı. O dönemde oscar kazanan filmler arasında “Wings” ve “Sunrise: A Song of Two Humans” gibi yapımlar, sinemanın sanatsal boyutunu ön plana çıkararak ödüllerin değerini artırdı. Ancak, zamanla ödüllerin sadece birer madalya olmanın ötesine geçip, sinema sanatının sosyal ve kültürel dinamiklerini de yansıttığı görüldü. İlk yıllarında daha çok beyaz perdeye odaklanan Oscar, zamanla çeşitlenerek herkesin izleyebileceği bir platform haline geldi.

DÖNÜM NOKTALARI VE ELEŞTİRİLER

Oscar tarihinin dönüm noktalarından biri, 1960’larda gerçekleşti. Bu dönemde, Hollywood’un etkileyici film yapımcıları, toplumsal konulara daha fazla eğilmeye başladı. Örneğin, 1969’da “In the Heat of the Night” gibi filmler, ırkçılığa karşı güçlü mesajlar verirken, sinemanın sosyal sorumluluğunu da artırdı. Bu tür benzeri yapımlar, Oscar’ların bir ödül olmasının ötesinde toplumsal değişim için bir araç olabileceğini gösterdi.

Akademi Ödülleri, bazı zamanlarda eleştirilerin merkezinde yer aldı. 2016’da #OscarsSoWhite kampanyası, Hollywood’un çeşitlilik eksikliğine vurgu yaptı ve Akademi’nin daha kapsayıcı bir hale gelmesi için baskı oluşturdu. Özellikle kadınların ve farklı etnik gruplardan gelen sanatçıların göz ardı edildiği eleştirileri, ödül töreninin dikkatini çekti. Bu baskılar sonucunda Akademi, ödül süreçlerinde daha fazla çeşitlilik sağlamaya yönelik adımlar attı.

OSCAR HEYKELCİĞİ

Heykelin resmi ilk adı Akademi Başarı Ödülü’dür. Ancak 1934’ten beri ödüle herkes Oscar demiştir. Bunun sebebi ise Akademi kütüphanecisi Margaret Herrick heykeli ilk gördüğünde, Oscar amcasına benzediğini söylemiştir. O sırada Herrick’in yakınlarında bulunan gazeteci bunu duymuş ve “Oscar” ağızdan ağıza dolaşmıştır. Oscar ismi Akademi tarafından resmi olarak ilk kez 1939 yılında kullanılmıştır.

GÜNÜMÜZDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Günümüzde Oscar Ödülleri, yalnızca bir ödül töreni değil; aynı zamanda film endüstrisinin bir yansıması ve toplumsal bir olay haline geldi. Her yıl milyonlarca insan, Oscar gecesini bekleyerek, hangi filmlerin ödül alacağı üzerine tahminlerde bulunmaya başladı. Dijitalleşme ile birlikte platformların yükselişi sinema ve film dünyasına da yansıdı. İddialı filmler ile ödül almak öncelikli hedef haline geldi. Son yıllarda Akademi, ödüllerin daha kapsayıcı hale gelmesi adına çeşitli reformlar gerçekleştirdi. Yeni üyelik politikaları ve çeşitlilik kriterleri, gelecekte daha fazla farklı sesi ödül töreninde görmemizi sağlayacak gibi duruyor.

OSCAR ÖDÜLLERİ VE TÜRK SİNEMASI

Türkiye’nin En İyi Uluslararası Film adayı, Zeki Demirkubuz’un “Hayat” filmi oldu. Kültür Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü tarafından duyurulan bu film, En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü için yarışacak. 1947 yılından itibaren 40 dakika ve üzeri sürede olan, çoğunluğu İngilizce dışında ve Amerika Birleşik Devletleri dışındaki yapımların yer aldığı bu kategoride yarışmaya katılacak olan “Hayat”, Türk sinemasının önemli bir temsilcisi olarak Oscar Ödülleri’ne aday gösterildi. Önceki yıllarda ise uzun listede, “Bir Zamanlar Anadolu’da” filmiyle ünlü yönetmen Nuri Bilge Ceylan yer almıştı. Zeki Demirkubuz’un “Hayat” filmiyle, Oscar Ödülleri’nde tekrar yer almayı heyecanla bekliyoruz.

OSCAR’IN GELECEĞİ

Gelecek yıllarda sinemanın toplumsal sorunlara olan duyarlılığı, çeşitliliği ve yenilikçi anlatım tarzları, Oscar Ödüllerinin evrimine yön verecektir. Genç yönetmenler ve senaristler, toplumsal konulara daha fazla yer vererek, seyircileri düşündüren eserler yaratmaya devam edeceklerdir. Ödüller, sadece film sanatıyla sınırlı kalmayıp, sosyal mesajlar ve değişim için bir platform olma özelliğini devam ettirecek gibi görünüyor. Oscar Ödülleri, sinemanın geçmişini, bugününü ve geleceğini temsil eden önemli bir organizasyon olarak sinema tarihindeki yerini almıştır. Her yıl düzenlenen bu ödül töreni, yalnızca başarılı filmleri değil aynı zamanda sinemanın evrimini ve toplumsal değişimin dinamiklerini de gözler önüne seriyor. Sinema dünyasının parlayan yıldızları, Oscar sahnesinde bir gün ödül heykelciğini almayı hayal ederken, bizler de bu büyülü yolculuğun şahitleri olmaktan her zaman keyif alacağız. Sinema büyüsünü sürdürdükçe Oscar Ödülleri her zaman zirvede yer almayı sürdürecektir.

OSCAR’IN EN’LERİ:

En Çok Ödül Kazanan Film: Titanic (1997) ve The Lord of the Rings: The Return of the King (2003)- 11 Oscar

En Çok En İyi Yönetmen Ödülü Kazanan: John Ford (4 kez)

En Çok En İyi Kadın Oyuncu Ödülü Kazanan: Katharine Hepburn (4 kez)

En Çok En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Kazanan: Daniel Day- Lewis (3 kez)

En Çok En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü Kazanan: Katharine Hepburn ve Meryl Streep (her biri 2 kez)

En Çok En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü Kazanan: Walter Brennan (3 kez)

Bu en’ler, Oscar tarihinin zenginliğini ve çeşitliliğini gözler önüne seriyor. Kazananların hikayeleri, sinema dünyasında ilham verici birer efsane haline geldi.