Tacikistan, Türkiye’nin Tecrübesine Talip

Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Cihangir Fikri Saatçioğlu

Önümüzdeki dönemde Türkiye-Tacikistan arasında belirlenen 1 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşılması için planlı bir çalışma yürütüyoruz.

Türkiye ile Tacikistan arasında 2019’da 355 milyon dolarlık ticaret hacmine ulaşılmıştır. Siyasi iş birliği ve stratejik ortaklığın önemli olduğu iki ülke arasında 1 milyar dolar ticaret hacmi yakalanması için bir hedef belirlenmiştir. Ağustos 2019’da Türkiye-Tacikistan Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 10’uncu Dönem Toplantısı, T.C Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Tacikistan Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Bakanı Nematullo Hikmatullozoda arasında gerçekleşmiştir. Söz konusu toplantı kapsamında yeni bir protokol imzalanmıştır. Bu protokol; yatırım ortaklıkları başta olmak üzere sanayiden teknolojiye, tarımdan enerjiye, ulaştırmadan müteahhitliğe ve eğitimden kültür-turizme kadar geniş bir alanda Türk sanayi ve müteahhitlik deneyiminin Tacikistan’a aktarılması konusunda çok önemli bir fırsat olduğunu vurgulamak gerekir.

Millî teknoloji, güçlü sanayi vizyonu

İki ülke arasındaki KOBİ (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) iş birliği planının, Tacikistan’ın ekonomisine ve ikili ticaret hacmine önemli katkılar sağlayacağı öngörülmektedir. Bu konjonktürde; iki ülke arasında “millî teknoloji, güçlü sanayi” vizyonuyla yüksek katma değerli ve teknoloji odaklı üretim, ana hedef olarak belirlenmiştir. Türkiye, son yıllarda otomotiv, savunma sanayisi, telekomünikasyon, tekstil ve elektrik-elektronik gibi birçok sektörde küresel ihracatçı konumuna gelmiştir. Bu KOBİ modelini Tacikistan’a da uyarlamak için ciddi planlamalar yapılmaktadır. Hatta Türkiye’deki KOSGEB (T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı) benzeri yapının Tacikistan Cumhuriyeti Devlet Yatırımlar ve Kamu Mülkiyeti İdaresi Komitesi adıyla faaliyette olduğu ve önümüzdeki dönemde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın olası bir Tacikistan ziyaretinde önemli adımlar atılacağı belirtilmektedir.

Türkiye, Tacikistan’ın ticaretinde 4’üncü sırada

2019 verilerine göre Tacikistan’ın ihracatında Türkiye ilk sıradadır. Türkiye de Tacikistan’ın ticaretinde 4’üncü sırada bulunmaktadır. Ülkenin en çok ihraç ettiği ürünler arasında altın yer alırken; işlenmemiş alüminyum, pamuk, pamuk ipliği, çimento, elektrik enerjisi, çinko ve kurşun cevherleri de diğer öne çıkan ürünler olarak sıralanmaktadır. Tacikistan; altından pamuğa, enerjiden tekstile, tarımdan alüminyum üretimi ve alüminyum ve pamuk işleme alanına ve inşaata kadar birçok sektörde Türkiye’nin deneyimlerinden yararlanmak istemektedir. Özellikle Tacikistan’dan Türkiye’ye pamuk ihracatı önemli rol oynamaktadır. Son dönemde maden ve altın alanlarındaki bazı Türk şirketlerinin takı üretiminden fayda sağladığı da gözlemlenmektedir.

Öte yandan yabancı şirketler, Tacikistan’da hidroelektrik santraller kurmaktadır. Ülke, özellikle baraj ve hidroelektrik santralleri konusunda Türk firmalarının tecrübesinden faydalanmak istemektedir. Orta Asya’nın yüzde 60 oranında su ihtiyacını karşılayan ve kendi elektriğinin büyük kısmını hidroelektrik santrallerinden temin eden bir ülke olan Tacikistan, müteahhitlik ve enerji sektöründeki Türk firmaları açısından ciddi fırsatlar içermektedir.

Tacikistan’da en önemli sektörlerden biri de tarım ve hayvancılıktır. Buna rağmen ülkede yüzde 10 civarında modern tarım teknikleri uygulanmaktadır. Türk makine sanayisinin tarım sektöründeki deneyimini, Tacikistan’ın tarımsal havzası olan Sugd Bölgesi’nde uyarlaması açısından önemli fırsatlar mevcuttur. Bununla birlikte içecek, yiyecek, otomotiv, boya, pamuk ipliği, deri ve tekstil perakende üzerine birçok Türk markasının aktif olduğu ülkede, son 10 yılda 200 milyon dolar üzerinde Türk yatırımı olmuştur. Türk müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmaları ise son 20 yılda 50 projede 600 milyon dolar üzerinde iş üstlenmiştir. Dolayısıyla Tacikistan’da yaklaşık 80 Türk firması aktiftir.

İş birliklerine hazırız

Önümüzdeki dönemde Türk sermayesinin Tacikistan’a daha fazla yatırım yapması ve iki ülke arasında belirlenen ticaret hacmi hedefine ulaşılması için Türkiye-Tacikistan İş Konseyi olarak planlı bir çalışma yürütüyoruz. Rakamları arttırmak bizim elimizde. Birlikte çalışarak ülkelerimiz arasındaki dış ticareti daha yüksek seviyeye taşıyabiliriz. Gerek T.C Duşanbe Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği ile gerekse Tacikistan Ankara Büyükelçiliği ile uyumlu bir şekilde hareket ediyoruz. Pandemi döneminde online toplantılar ve farklı platformlarla Tacikistan ülke tanıtım günleri ile etkinlikleri düzenleyerek ülkeyi tanıtma gayretinde olduk. Böylece Türk firmalarının dikkatini Tacikistan’a çektiğimizi rahatlıkla söyleyebilirim. Önümüzdeki dönemde de bu tür etkinlikler düzenlemek için diğer kurumlarla iş birliği yapmaya hazır olduğumuzu söylemek isterim. Zira Tacikistan, Orta Asya ülkeleri arasında en düşük vergi oranlarına sahip ülkelerden birisi. Ayrıca Türk kalitesinin Tacikistan’da içselleşmiş boyutta kabul gördüğünü belirtirsek, ülkeyi Türk firmalarına tanıtmak adına iş birliklerine her zaman açığız.