Birçok ülkedeki veteriner hekimleri birliklerinin açıkladığı raporlarda ve bilimsel yayınlarda kedi-köpeklerin koronavirüsü insana bulaştırabileceği yönünde bir bulgu tespit edilememiştir

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Dünya Hayvan Sağlık Örgütü (OIE), Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Örgütü (FAO) gibi uluslararası örgütler ile Amerika, Kanada, İngiltere ve Türkiye dâhil olmak üzere birçok ülkedeki veteriner hekimleri birliklerinin açıkladığı raporlarda ve bilimsel yayınlarda kedi-köpeklerin koronavirüsü insana bulaştırabileceği yönünde bir bulgunun tespit edilmediği bildirilmektedir. Şimdiye kadar sadece bir köpekte düşük miktarda virüs tespit edilmiştir. Bu vakanın bulaşma nedeni ise koronavirüs pozitif olan sahibinden geçtiği şeklinde belirtilmektedir. Vaka sonrası bazı ülkeler, binlerce kedi-köpek üstünde araştırma yapmış ve bunların tümü koronavirüs yönünden negatif bulunmuştur. Şimdiye kadar insanlarda tespit edilen koronavirüs vakalarının hiçbiri kedi-köpek kaynaklı değildir. Bu nedenle bulaşmanın insandan köpeğe doğru olduğu kanaati bulunmaktadır. Eldeki veriler ışığında kedi-köpeklerden insana bulaşma yaşanmadığı, tüm bilim camiası tarafından belirtilmektedir. Yapılacak araştırmalar neticesinde koronavirüsün bulaşma döngüsünün aydınlatılması da tüm bilim insanlarının şu an ki hedeflerinden biridir. Belirtilen bulgulara göre, hasta insanların evcil hayvanlarla yakın teması sonucunda hastalığın hayvanlara bulaştırılması ihtimali bulunmaktadır. (Sadece 1 vaka)

EVCİL HAYVAN BESLEYENLER BUNLARA DİKKAT ETMELİ

Evcil hayvan besleyen herkesin temel hijyen ve biyogüvenlik kurallarına uyması ile insan-hayvan sağlığı karşılıklı şekilde korunmuş olacaktır. Bunlar; hayvanların yiyeceklerine, eşyalarına dokunmadan önce sonra ellerin yıkanmasını ve çok yakın temastan kaçınmayı içerir. Bu kurallar sadece koronavirüse özel değildir. Zira hayvanların ve insanların sağlığının korunması için her zaman uygulanması gerekmektedir. Evcil hayvanlarımız da birer canlı olduğu için diğer insanlara hastalık bulaştırmama adına uygulanan kurallar, onlar için de geçerlidir.

Normal şartlar altında da evcil hayvanlarımızın sahipsiz hayvanlar ile temas ettirilmesi, birçok hastalık etkeninin geçmesi nedeniyle sakıncalıdır. Aynı şekilde insanların sahipsiz hayvanları sevmesi ile insanlara da hastalık geçme riski her zaman mevcuttur. Bu nedenle sahipsiz hayvanlar sevilirken de temel hijyen ve biyogüvenlik kurallarına uygun şekilde davranılması gerekmektedir.

Köpekten köpeğe bir bulaşma, şu ana kadar bildirilmemiştir. Fakat belirtildiği gibi köpeklerin sahipsiz köpeklerden bir hastalık alma riski her zaman mevcuttur. Bu nedenle her zamanki gibi sahipli hayvanların sahipsiz hayvanlara yaklaştırılmaması oldukça önemlidir.

Koronavirüs hastası olan ya da tıbbi gözetim altında bulunan kişiler, evcil hayvanlarıyla yakın temastan mümkün olduğunca kaçınmalıdır. Gerekirse bu hayvanlarla başka kişiler ilgilenmelidir. Eğer hasta kişiler kendi hay- vanlarıyla ilgilenmek zorundaysa belirtilen biyogüvenlik ve hijyen kurallarına uymalıdır.

Dünyada sadece bir vaka bulunduğu için köpeklerin koronavirüs yayılımda bir rolü olup olmadığı bilinmemektedir. Bulaşma döngüsü insandan insana olduğu için ilk önce insanlardan oluşabilecek bulaşmaya karşı T.C. Sağlık Bakanlığının belirttiği kurallar uygulanmalıdır. Evcil hayvanlardan insanlara veya evcil hayvanlar arasında bir bulaşma şimdiye kadar görülmemiştir. Evcil hayvan kaynaklı bir risk oluşması durumunda ise yeni durum, tüm örgütler tarafından açık bir şekilde bildirilecektir.

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Ali Eroğlu